Bizler evreni anlamak için sonu olmayan bir yolculuğa başlamış bir nesiliz. Keşifler çağında yaşıyor olmamız güzel bir ihtimal olmuştur. Her geçen gün kozmozun bilinmeyenlerini daha çok çözmekte ve anlamaktayız. Bunun için tabiki de ileri teknoloji birinci şart. Ülkemiz bu yarışın çok ama çok gerisinde olsa da bilimin evrenselliği ile Dünya'nın öbür ucunda ki gelişmeler ile heyecanlanmamak elde değil. Kozmozu anlamak için geliştirdiğimiz bu teknolojinin miladını Galileo'nuın teleskobu olarak belirlersek 400 yılı doldurmuş oluyoruz. Geldiğimiz nokta ise hayal edilemeyecek seviyelere ulaşmış durumda. Planetaryum bu teknolojiye doğrudan katkı sağlamasa da bu yarışa ilgi ve heyecan uyandıracak yegane yapılardan biri olarak görebiliriz. Bu yazımızda sizlere planetaryumu ve ne işe yaradığını, Türkiye'de nerelerde planetaryumların bulunduğunu aktaracağız.
Alet: PlanetaryumMucit: *
Tarih: *
Kategori: Fizik
Planetaryum. gökyüzünü ve yıldızların hareketlerini temsil eden, sunî bir gök kubbesi görünümündeki optik düzenidir. Paris'teki Keşifler Sarayında, ilgi çekici bir planetaryum modeli bulunmaktadır. Söz konusu tesisin kubbesi 23 metre çapında ve 15 metre yüksekliktedir. Kubbenin altı, Paris'in panoramasını canlandıracak şekilde, şehrin karakteristik yapılarının ve anıtlarının siyah silûetleriyle bezenmiştir. Düzenin merkezinde, bir kumanda masasının mı oturan yöneticinin kullandığı projeksiyon cihazı yer alır. Planeter denilen, iki buçuk ton ağırlığındaki ve üç dönme ekseni bulunan bu cihaz, madenî bir çatıya asılı olup, yedi küçük sessiz motorla hareket eder. Planeterin, bir halter âletinin güllelerini andıran, simetrik iki kocaman başı vardır. Başlar, çok sayıda lombozla donatılmışlardır. Bu lombozlar, projektör açıklıklarıdır. Planeterde yüzden fazla özel projektör bulunur. Optiğin ve mekaniğin bir şaheseri olan bu düzen, insana, iki başlı bir robotu hatırlatır. Yeterince karanlık sağlanıp da planetaryumun projektörleri çalıştırılınca, kubbede 9000 yıldızın görüntüsü belirir. Samanyolu boydan boya meydana çıkar. Gezegenler dönmeye başlarlar. Kubbenin bu manzarası gerçekten büyüleyicidir.
Planetaryumu yöneten uzman, zamanı istediği gibi ayarlamak ve kullanacağı birkaç düğme sayesinde, bu sunî gökteki yıldız kümelerinin hareketlerini dilediği gibi hızlandırmak ya da yavaşlatmak olanağına sahiptir. Yönetici, Dün-ya'nın dönüşünü durdurabilir ve böyle ce, her şeyi altüst eden gündüze bir son vererek, gezegenlerin hareketlerini gözlememize imkân sağlar. Bu sayede. Evren'de meydana gelmesi yıllar isteyen yer değiştirmeler, kavuşmalar, birkaç saniyede gerçekleşiverir. Gökyüzünü, Kuzey Kutbu'ndan, Avustralya'dan, Ekvator'dan göründüğü şekilde seyredebilir; Ay'ın evrelerini, Güneş'in mevsimlere göre hareketlerini, Venüs'ün, Mars'ın, Satürn'ün ve Jüpiter'in devimlerini izleyebiliriz.
Türkiye'de ki planetaryumlar ise;
- Amasya Planetaryum
- Cacabey Planetaryum
- Çag Üniversitesi Planetaryum
- Darüşşafaka Eğitim Kurumları
- Deniz Harp Okulu Komutanlığı
- Eskişehir Uzayevi
- Gaziantep Planetaryum
- İzmir Özel Turk Koleji Planetaryum
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Planetaryum
- Rahmi M. Koç Müzesi
- Serdivan Planetaryum
- Konya Bilim Merkezi Planetaryumu
