Büyüteç ne zaman bulundur? İlk büyüteci kullanan topluluk kimdi? Büyüteç temel çalışma prensibi nedir? Bu yazımızda bu soruların cevaplarını irdeleyeceğiz.
Alet: Büyüteç
Mucit: Nimrud Şehri
Tarih: Antik Asur
Kategori: Fizik
Büyüteç, yakındaki küçük cisimleri ve şekilleri, daha büyük bir açı altında, daha ayrıntılı olarak görmeyi sağlayan ve odak boyutu birkaç santimetreden ibaret olan yaklaştırıcı bir mercektir. İlk büyüteç Antik Asur Kentlerinden Nimrud şehrinde bulunmuştur. Bu âlet, saatçilerin, kuyumcuların, dokumacıların, tabiat bilginlermin ve pul koleksiyoncularının en sâdık dostudur. Büyüteç, iki yüzü dışbükey bir mercekten yapılmıştır, yâni her iki yüzü de aynı şekilde tümsektir. Dolayısıyla yakınsak bir mercektir; eksenine paralel olarak aldığı ışınları kırarak, odak noktasına yöneltir. Seyredilecek cisim, mercekle bu odak arasında olunca, merceğin öbür tarafındaki göz, o cisimden gelen ışınları, daha büyük bir cisimden geliyormuş gibi algılar. Bir cisme büyüteçle bakıldığında, cismi gören açının çıplak gözle bakıldığı açıya oranına, optikte, "büyütme" denir. Laboratuvarda genellikle çift okülerli büyüteçler bulunur. Yan yana getirilmiş iki tüpten ibaret olan bu büyüteçlerin okülerleri, her gözlemcinin göz bebekleri arasındaki uzaklığa göre ayarlanabilecek şekilde düzenlenmiştir. Bunların optik eksenleri, siyah yada beyaz renkte, saydamsız bir platin üzerinde kesişirler. İncelenecek cisim, platinin üstüne yerleştirilir. Çift okülerli büyüteç daha çok, küçük cisimlerin az büyütülmesine elverişlidir.
